W dobie rosnącej ilości osób cierpiących na nadwagę i otyłość warto kontrolować masę ciała. Wygodnym narzędziem stworzonym do tego celu jest wskaźnik BMI. Można z łatwością i bez konieczności wychodzenia z domu, wstępnie określić, czy posiadana waga jest prawidłowa, czy wskazuje na nadwagę lub niedowagę.
Skąd pochodzi wskaźnik BMI?
Wskaźnik BMI został wyliczony w pierwszej połowie dziewiętnastego wieku. Belgijski matematyk badał przyczyny zgonów w poszczególnych rejonach świata. Celem tego działania było nie tylko ustalenie zależności między czynnikami biologicznymi a czasem śmierci, ale także sposobem, w jaki rozwija się organizm.
Naukowiec doszedł do wniosku, po przebadaniu setek ochotników, że waga człowieka rośnie proporcjonalnie do kwadratu wzrostu. W ten sposób powstał współczynnik kształtu przeciętnego człowieka, początkowo nazywany od nazwiska belgijskiego badacza, w późniejszym czasie przemianowany na wskaźnik masy ciała BMI (body mass index).
Jak liczyć BMI?
BMI z wiekiem ulega zmianie. W zależności od płci, wyniki należy inaczej interpretować. Lecz w jaki sposób wyliczyć swoje BMI oraz optymalne dla wzrostu? Wzór BMI jest bardzo prosty. Należy podzielić swoją masę ciała przez wzrost podniesiony do kwadratu. Otrzymany wynik stanowi wartość wskaźnika masy ciała. Należy jednak pamiętać, aby wagę podawać w kilogramach, a wzrost w metrach.
Dla osób chcących szybko uzyskać wynik, uwzględniający także płeć, można wygodnie skorzystać z pomocy aplikacji. Kalkulator BMI po podaniu niezbędnych danych, natychmiast wylicza wartość wskaźnika. Jednostka, w której należy podać wagę i wzrost prawdopodobnie jest zapisana obok okienka, dlatego nie ma konieczności sprawdzania, czy użyło się dobrej.
O czym informuje nas wynik?
Wynik BMI może wstępnie określić, czy posiadana waga jest prawidłowa, czy wskazuje na nadwagę lub niedowagę. Nadmiernie wysoki współczynnik BMI informuje o podwyższonym ryzyku wielu chorób, takich jak cukrzyca, miażdżyca i nadciśnienie. Wynik znajdujący się w przedziale otyłość lub nadwaga sugeruje, że konieczne jest skonsultowanie się z lekarzem. Konieczna może być zmiana trybu życia i w zależności od sytuacji, wprowadzenie deficytu kalorycznego lub dodatniego bilansu kalorycznego.
Skrajnym wygłodzeniem nazywa się wszystkie wyniki poniżej BMI 16. Wychudzenie znajduje się w przedziale 16-17, natomiast niedowaga się do 18,5. Wagę prawidłową osiąga się dopiero na poziomie od 18,5 do 25. Powyżej znajduje się nadwaga i otyłość. BMI 25-30 to przedział świadczący o wystąpieniu nadwagi. Otyłość I stopnia to zakres 30-35, II stopnia to 35-40, natomiast BMI powyżej 40 informuje o otyłości III stopnia.
BMI kobiet – czym się różni?
Opisane wcześniej normy BMI wyznaczone zostały przez Światową Organizację Zdrowia. Ich podstawowe działanie może być stosowane uniwersalnie, zarówno w przypadku kobiet, jak i mężczyzn. Należy jednak pamiętać, że są to normy średnie, czyli nie powinny być brane pod uwagę w przypadku niektórych chorób oraz stanów wyjątkowych. BMI jest niemiarodajne podczas ciąży, ale również u osób intensywnie trenujących (przewaga tkanki mięśniowej, która jest znacznie cięższa) i starczysz (zanikanie tkanki mięśniowej wraz z wiekiem).
Istnieją dopasowane kalkulatory BMI dla kobiet w ciąży, uwzględniające do pewnego stopnia ciążę. Należy wprowadzić oprócz swojego wzrostu, wagi sprzed ciąży także tydzień ciąży i informacje o ilości płodów. Biorąc jednak pod uwagę ilość indywidualnych predyspozycji oraz nieprzewidzianych okoliczności, jakie mogą mieć miejsce w trakcie ciąży, waga powinna być konsultowana z lekarzem ginekologiem.
Czy można wyliczyć BMI dla dzieci?
Uniwersalny wzór BMI i ustalone odgórnie standardy nie mają przełożenia w przypadku dzieci i młodzieży. Aby poprawnie zinterpretować wynik, konieczna jest zastosowanie siatki percentylowej. To narzędzie skonstruowane przez lekarzy i naukowców, biorące pod uwagę zarówno płeć, jak i dokładny wiek dziecka. Tylko dzięki tym dodatkowym informacjom, można wygodnie skontrolować rozwój dziecka.
Dziecięce kalkulatory BMI wymagają bardzo dokładnego podania wieku (łącznie z miesiącami), a następnie naniesienia otrzymanego wyniku na siatkę. Uzyskane percentyle można interpretować w następujący sposób:
- Niedowaga – poniżej 5 percentyla
- Szczupłość – od 5 do 25 percentyla
- Waga prawidłowa – przedział między 25 a 85 percentylem
- Nadwaga – od 85 do 95 percentyla
- Otyłość – powyżej 95 percentyla
Lista kilku kalkulatorów BMI uwzględniających wiek oraz, w których można obliczyć BMI dziecka:
https://bmi22.pl – kalkulator dla dzieci od 3 roku życia oraz osób dorosłych
https://1000dni.pl/narzedzia/kalkulator-bmi – kalkulator dedykowany dla dzieci
http://olaf.czd.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=103:calculator – kalkulator projektu OLAF
Wszelkie wyniki i niejasności związane z rozwojem dzieci powinny być konsultowane z lekarzem pediatrą.
